Een muur van wandelaars, ofwel: Waarom groepen in het bos geen millimeter wijken

Mooiere omstandigheden voor een mooie wandeling door de natuur zijn nauwelijks denkbaar. Half zonnig, nagenoeg windstil, temperatuurtje van een graad of 15 en bossen gehuld in de fraaiste herfsttinten. Mooier gaat ’t echt niet worden. Alleen… je bent niet de enige die dat zo ervaart. Want het leek er de afgelopen dagen sterk op dat half Nederland de benen aan het strekken was in bos, duinen en op de heide.

(tekst en foto’s: Wim Meijer)

‘Gezellig’, zou je zeggen. Welnu, loop je in een groep dan zul je dat wellicht zo ervaren. Maar ben jij die persoon, die in zijn of haar eentje vorm geeft aan het al oude marsliedje ‘De paden op, de lanen in’ dan ervaar je zo’n ‘blok’ tegenliggers als veel minder gezellig. Had je, alleen lopend, het gevoel dat de hele  wereld van jou was, met een groep tegenliggers blijkt de wereld opeen van hún! Een groep weet namelijk van geen wijken. Nog sterker, in veel gevallen heeft zo’n groep je niet eens in de gaten. Ze komen als een muur op je af. Niemand die opkijkt. Niemand die vertraagt. Niemand die een stapje opzij doet. Ze zijn puur met elkaar bezig, lachen met elkaar, praten met elkaar, wijzen naar van alles en nog wat en bezetten de volledige breedte van het pad, met als gevolg dat jij uiteindelijk ‘de bosjes in gaat’.

Iedere keer als mij dat mij gebeurt, en dat is vrij regelmatig, dan vraag ik mij af hoe dat kan. Waarom moet ik in mijn eentje opzij voor een groep? Je zou toch zeggen dat zij de mogelijkheid hebben om even een stapje opzij te doen of achter elkaar te gaan lopen. Een keuze die je als eenzame loper niet hebt. Je kunt nu eenmaal niet achter jezelf gaan lopen.

Social attunement

Toch schijnt dit niet een collectieve vorm van asociaal gedrag te zijn. In ieder geval niet bewust. Nee, volgens psychologen is dit een typisch gevalletje van ‘social attunement’ ofwel sociale afstemming.

Zodra mensen in een groep lopen, verandert hun brein van stand. De individuele radar, die normaal gesproken afstand, beleefdheid en obstakels registreert, schakelt over op de groepsmodus. De aandacht richt zich dan naar binnen: op het gesprek, het tempo, het samenzijn. En de buitenwereld die vervaagt beetje bij beetje, en soms zelfs een beetje veel. En jij, de tegemoetkomende wandelaar, bent letterlijk alleen nog maar verworden tot niet meer dan was ruis in hun systeem.

Social attunement, dus. Mensen stemmen zich op elkaar af om erbij te horen. En wie afgestemd is op de groep, let minder op wat daarbuiten gebeurt. De groep voelt als één lichaam. En één lichaam kan niet zomaar “even opzij”.

Macht van de groep

Daarnaast speelt nog iets mee: macht in getal. Wie met velen is, voelt onbewust meer recht op de ruimte. Niet uit arrogantie, maar uit evolutie. In de oertijd gold: de groep is veilig, de eenling past zich aan. En dat instinct blijkt dus behoorlijk hardnekkig.

Dat groepsgedrag niet altijd sociaal gedrag is zal iedereen het over eens zijn. Maar zoals uit voorgaande blijkt, hebben we dat van onszelf niet in de gaten. Als je al eenling later een groep zou aanspreken over het feit dat jij ‘de bosjes inging’ omdat niemand in de groep ook maar een millimeter wilde wijken, dan zou men hoogstwaarschijnlijk oprecht verbaasd reageren in de vorm van “O echt? Dat hebben we helemaal niet gezien!” En dat klopt. Ze hebben je echt niet gezien. Hun aandacht was volledig gericht op elkaar, en niet op jou.

Kortom: kom je op een van de volgende wandelingen weer zo’n groep ‘botterikken’ tegen, probeer je dan maar niet te ergeren. Zie het als een klein experiment in menselijke natuur en geniet gelijktijdig van de prachtige rijke omgeving die deze herfst je biedt.

Beetje genieten van herfstnatuur zonder risico op 'tegenliggers' met bijgaande fotoserie: