Heemstede natuurnieuws 2 februari: Het snoeien van Fruitbomen
Franke van der Laan van de Stichting MEERgroen vertelt met regelmaat over bijzondere natuurfenomenen in Heemstede. Hij hoopt ook dat u zijn ogen en oren wilt zijn voor interessante of onbekende zaken die hij graag nader uitdiept!
Blog Franke:
De dagen beginnen al weer aardig te lengen. Van (zware) vorst is er vooralsnog geen sprake. De schaatsen kunnen dit jaar wel weer op zolder blijven en daarom begint het te kriebelen op andere manieren.
Er is niets leukers dan wilgen knotten en fruitbomen snoeien. Daar gingen we dus deze week op Meermond uitgebreid mee aan de slag. Wilgen knotten is makkelijk. Je kunt een wilg elk jaar op ooghoogte afzagen en dan heb je takken van 1,5 tot 3 m lang elk jaar. Die takken heten slieten die je zo weer kunt planten. Ook gebruikelijk is om de wilgen om en om te knotten. Na twee jaar zijn de takken wel 4-5 cm dik en 3 a 4 m lang. Wij prefereren om elk jaar te knotten. Fruitbomen snoeien is een hele andere zaak. Op zich is het niet zo moeilijk maar de meeste mensen hakken er maar wat in om en dan ziet zo’n boom er vreselijk uit en maakt nauwelijks fruit. Van de 60 fruit- en notenbomen op Meermond zijn er deze week 45 klaargemaakt voor het voorjaar.
Wellicht is het leuk voor geïnteresseerden om zicht te krijgen op wat basisprincipes. Het eerst principe is: maak nooit kapstokken. Dat zijn takken die (gemakzuchtig) op 5 tot 25 cm van de stam afgezaagd zijn. Die gaan dood en gaan inrotten. Zaag of snoei altijd direct langs de stam af met een gladde snede zodat water er af loopt en niet blijft staan.
Walnotenbomen zijn het makkelijkste. Daar hoef je niets aan te snoeien De volgende stap in complexiteit zijn pruimenbomen. Die hoef je nauwelijks te snoeien want ze zijn zelf snoeiend: de takjes die geen licht krijgen vallen vanzelf weg. Alleen haal ik er af en toe een grote tak uit om licht in de kroon te brengen als deze echt te dicht wordt.
Peren – en appelbomen geven het meeste werk. Daarvan bestaan laagstam-, halfstam- en hoogstam variëteiten. Die worden resp. 3 m, 5 m en 12 m groot door de groeikracht van de moederstam waar ze op geënt worden. Overigens zijn hoogstambomen de natuurlijke groeivorm.
Perenbomen groeien recht omhoog. De wat oudere takken maken zogenaamde korte loten van 3- 5m lang waar de bloesem en de peren aankomen (foto)
Die takken wil je zo veel mogelijk. Snel groeiende takken zonder kortloten haal je er zo veel mogelijk uit tenzij er een gat in de kroon zit die deze tak opvult. Na 2 of 3 jaar wordt een dergelijk waterlot ook drager met kortloten.
Appelbomen groeien meer in de breedte dan perenbomen. Appelbomen geven het meeste werk, zeker de hoogstam variëteiten. Die hebben namelijk zoveel groeikracht dat er veel takken uit moeten om te voorkomen dat er alleen bladeren aan de boom komen of te veel te kleine appeltjes. Ik werk letterlijk in cirkels om de boom heen met verschillende vervolgstappen om steeds meer overzicht te krijgen. Mijn eerste stap is meestal om de overbodige waterloten eruit te halen. Dat zijn rechte takken zonder bloemknop die meestal groeien op de plek waar vorig jaar een tak er is afgezaagd. Als die weg zijn (behalve waar ze een gat in de kroon opvullen) snoei ik takken weg die elkaar in de weg zitten. Die nemen licht van elkaar weg en ze slaan tegen elkaar in de wind zodat de bloesem en de appels beschadigen. Het maakt niet uit welke van de takken die dicht op elkaar staan weg gehaald worden. Maar ik let er wel op dat de kroon mooi opgevuld en vol wordt en dat er zoveel mogelijk zon in de kroon kan komen. Daarna kijk ik of er grote takken weg moeten die te dicht bij elkaar staan. Dat is geen kwestie van snoeien maar van zagen. In elke kroon meestal maar 1 -3 keer (als je de vorige jaren handig bezig bent geweest).
Ook takken die van buiten naar binnen in de kroon groeien haal ik meestal weg. Ik vind dat niet mooi/esthetisch. Per boom is dat 10 minuten tot een half uur. werk. Succes ermee als u het ook eens wil proberen.
Waar kunt u zelf aan meedoen?
Elke vrijdag werken we op Meermond of Groenendaal om boompjes te redden en op woensdag in Landgoed Iepenrode of in Vogelenzang. Inmiddels draait de meerbomen.nu campagne op volle toeren. Overal in Nederland en in de regio kun je ook helpen als je je aanmeld bij ’ik doe mee’. Individueel of als groep, eenmalig of structureel. Alles kan. Het is leuk en voldoening scheppend om er samen iets moois van te maken. Voor meer info en om een keer te komen kijken, te helpen of met een vraag: [email protected] .
Franke van der Laan