Vandaag exact 100 jaar geleden, op 6 maart 1924, opende de Egyptische regering de mummiekist van Farao Toetanchaton die in de 14e eeuw voor Christus regeerde over Egypte. De grafkamer van de legendarische farao was in november 1922 ontdekt door de Britse archeoloog Howard Carter.
(tekst: Wim Meijer / bronnen: o.a. Wikipedia)
De ontdekking van het graf van Toetanchamon is wellicht de meest opvallende vondst ooit in de Vallei der Koningen. En niet alleen vanwege de bijzondere en waardevolle vondsten, maar ook door de vermeende ‘vloek’ waardoor veel betrokkenen van het ‘schenden’ van de laatste rustplaats van Toetanchamon werden getroffen. Athans… was het nou echt de vloek van de farao of gewoon stom toeval?
Lord Carnarvon
Het verhaal van de graf van Toetanchamon begint eigenlijk in 1866 met de geboorte van George Edward Stanhope Molyneux Herbert, beter bekend als Lord Carnarvon, financier van de opgraving van het graf van Toetanchamon. De titel ‘Lord van Carnarvon’ erfde George Edward in 1890 van zijn vader Henry Howard Molyneux Herbert, een Brits politicus en lid van de Conservatieve Party. Behalve de titel liet zijn vader hem ook zeer vermogend achter, waardoor de jonge Lord Carnarvon zich dure hobby’s kon permitteren zoals aanvankelijk het houden van renpaarden en dure en snelle automobielen en later dus archeologie.
Howard Carter
Lord Carnarvon ontwikkelde zich tot een enthousiast amateur Egyptoloog. Echt succes bleef aanvankelijk echter uit. Daarom zocht hij in 1907 contact met Howard Carter, een archeoloog die al vanaf 1891 opgravingen in Egypte had gedaan en daarmee grote faam had verworven.
Vallei der Koningen (foto: Wikipedia)
Vallei der Koningen
Lord Carnarvon maakte de afspraak met Howard Carter dat hij de opgravingen zou financieren, waarbij het de grootste wens was om zich te richten op de Vallei der Koningen. Het zou echter nog duren tot 1915 voordat Carter de concessie daarvoor wist te verwerven. Uiteindelijk duurde het tot 1917 voordat Carter gericht kon gaan zoeken. Zijn aandacht was daarbij specifiek gericht op Farao Toetanchamon, van wie al eerder in de vallei voorwerpen (artefacten) waren gevonden.
Het kostte Carter in bijna 6 jaar om de Vallei systematisch af zoeken en op 4 november 1922 ontdekten enkele arbeiders van Carter op 4 meter diepte het begin van een trap die met 16 treden leidde naar een gepleisterde muur met het teken van Toetanchamon. Op vrijdag 24 november 1922 gingen Carter en Carnarvon voor de eerste keer naar beneden om zich toegang te verschaffen tot de graftombe.
Howard Carter en Lord Carnarvon bij de ingang van het graf van Toetanchamon (foto: Wikipedia)
Het duurde nog drie maanden, tot 16 februari 1923, voordat ze ook de grafkamer van Toetanchamon ontdekten en konden betreden. De grafkamer met de gouden sarcofaag was de kroon op het werk van vele jaren.
Dodelijke muggenbeet
Lord Carnarvon zou echter niet lang kunnen genieten van zijn succesvolle investering. Enkele weken nadat hij de grafkamer van Toetanchamon was binnengestapt werd hij gestoken door een mug. De muggenbeet raakte ontstoken en leidde tot hoge koorts waartegen geen enkel geneesmiddel bestand bleek. Uiteindelijk overleed Lord Carnarvon op 56-jarige leeftijd op 5 april 1923 in Caïro.
Howard Carter, bezig met onderzoek van de mummie (foto: Wikipedia)
Vloek van de Pharao?
Misschien hadden Howard Carter en Lord Carnarvon al nattigheid moeten voelen toen ze de graftombe van Toetanchamon betraden. Want bij de ingang van de grafkamer stuitten de heren op een steen met de weinig hartelijke inscriptie “Wie deze heilige grafkamer betreedt, zal door de vleugelen des doods getroffen worden”.
Carter en Carnavaron lieten zich er echter niet door tegenhouden, waarmee ze volgens Egyptisch (bij)geloof wellicht “De vloek van Toetanchamon” over zich afriepen. Of die ‘vloek’ ook daadwerkelijk de oorzaak was van Carnarvon’s dood? Het is in ieder geval bijzonder dat, bij onderzoek van de mummie van Toetanchamon, artsen een zwart bultje ontdekten op de linkerwang van de Farao, exact op dezelfde plek waar Carnarvon door de mug was gestoken.
Sommigen zien hierin hèt bewijs dat Lord Carnarvon werd getroffen door de gevreesde ‘vloek’, al sluit ik niet uit dat hier van een mug een olifant wordt gemaakt.
Tóch ‘Vloek van de Farao’?
Toch kunnen we het ook niet helemaal bagatelliseren, want Lord Carnarvon was weliswaar de eerste maar lang niet de laatste in een serie sterfgevallen onder personen die betrokken waren bij de ontdekking van het graf van Toetanchamon.
- Korte tijd na het overlijden van Lord Carnarvon stierven ook zijn twee halfbroers
- De financier George Jay Gould stierf aan een longontsteking, die hij had opgelopen na een bezoek aan de tombe.
- De wetenschapper Professor Lafleur overleed korte tijd na het bestuderen van de schatten
- Douglas Reed, die röntgenfoto’s maakte van de mummie overleed eveneens plotseling
- Richard Bethell, belast met het catalogiseren van de gevonden schatten, stierf plotseling op 35 jarige leeftijd.
- De vader van Richard Bethell pleegde zelfmoord door uit het raam van zijn flat te springen. In zijn slaapkamer had hij een vaas afkomstig uit het graf van Toetanchamon.
- Archeoloog Hugh Evelyn White, aanwezig bij de opgravingen, raakte in een depressie en hing zichzelf op. In zijn afscheidsbrief stond te lezen; “I have succumbed to a curse which forces me to disappear”.
- Arthur Mace, de rechterhand van Howard Carter overleed aan arsenicumvergiftiging.
- Nadat Sir Bruce Ingman een armband had gekregen die afkomstig was uit het graf van Toetanchamon brandde zijn huis af, waarna het tijdens de wederopbouw volledig overstroomde. Opvallend in deze was de inscriptie in de armband: “Vervloekt zij degene die mijn lichaam verplaatst. Vuur, water en de pest zal hem overkomen.”
Amen-Ra en de Titanic
In totaal zouden 17 mensen, die in verband gebracht konden worden met het graf van Toetanchamon, een onnatuurlijke, vreemde of vroege dood zijn gestorven. Maar…….het zou nog erger kunnen. Want in vergelijking met de Hogepriesteres van de Tempel van Amen-Ra, wiens mummie aan het eind van de 19e eeuw werd gevonden, lijkt Toetanchamon nog maar een ‘softy’ te zijn.
De kist met de mummie van Amen-Ra zou een spoor van dood en verderf gezaaid hebben onder een ieder die in de nabijheid van de kist kwam. Na jarenlange dodelijk omzwervingen kwam de mummie in bezit van de Amerikaanse archeoloog Lord Canterville. Deze besloot ‘zijn mummie’ mee te nemen naar New York. Blij met zijn aanwinst scheepte hij, samen met 1200 andere passagiers in voor de overtocht….. met de Titanic!
